Dit voorjaar volgde ik bij SeeTrue de basisopleiding Acceptance and Commitment Therapy, oftewel ACT. Het is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie die uitgebreid is onderzocht op de aantoonbare effectiviteit ervan. De methode leert je om flexibeler met je problemen of klachten om te gaan, en vooral ook dat problemen en klachten een gelukkig leven niét hoeven uit te sluiten. Niet dat ik nu opeens gedragstherapeut ga worden, zeker niet. Maar werken met stemmen betekent ook werken met de emoties, gedachtes en overtuigingen die onvermijdelijk in je stem doorklinken. Om dit tot een volwaardig onderdeel te maken van het programma dat ik aanbied, heb ik me de afgelopen tijd op verschillende manieren laten bijscholen.

Ook met ACT dus. Het is een methode waarbij het vooral draait om doen en ervaren. Veel therapie is gericht op praten: inzicht krijgen in je gedrag en erachter komen waarom je doet en denkt zoals je doet. Dit is absoluut heel waardevol, maar alleen inzicht maakt nog niet altijd dat je daadwerkelijk in staat bent om je gedrag ook echt te veranderen. Zeker mensen die cognitief sterk ontwikkeld zijn en veel tijd in hun hoofd doorbrengen – voor mezelf ook herkenbaar – snappen mentaal heel goed en snel hoe het allemaal werkt, maar het lukt hen niet altijd om de vertaalslag hiervan te maken naar het dagelijkse leven.

Daadwerkelijke gedragsverandering wordt vooral mogelijk gemaakt door bewuste ervaring, waarbij ruimte is voor lichamelijke en emotionele beleving. ACT biedt een enorme keuze aan praktische oefeningen en metaforen die je heel goed kunt inzetten als trainingselementen in een coachingstraject, zonder dat je er een therapie van hoeft te maken. Voor je stem geldt hetzelfde als voor ander soort gedrag: wil je iets veranderen aan de manier waarop je praat, dan zal je geruime tijd moeten oefenen met ander stemgebruik. Het is niet alleen een kwestie van het trainen van je spiergeheugen om iets anders te doen met je stem, het is vooral zaak dat je bewust wordt van je oude gewoontes, en jezelf hiervoor een alternatief gaat bieden.

Uiteindelijk komt blijvende verandering hierop neer: het vraagt om een nieuwe, bewustere levenshouding waarbij je herkent wat je valkuilen zijn en leert hoe je daarmee om kunt gaan. Belangrijk hierbij is dat je realiseert is dat je niet opeens ‘klaar’ bent met dit proces, het is iets dat een leven lang doorgaat. Daarom helpt het om zacht en geduldig met jezelf te zijn tijdens het proces, het heeft tijd nodig en hoeft niet in één keer goed te gaan. Maar hoe doe je dat dan, bewust worden van je oude gewoontes en deze vervangen door nieuwe?

Ik ben op een gegeven moment tijdens de stemcoaching begonnen met mindfulness oefeningen. Hierdoor kom je meer in contact met je zintuigen, het hier en nu, je emoties en je lichamelijke sensaties. Voor wie last heeft van stress, zenuwen, teveel of juist te weinig emotie in de stem, is dit vaak de belangrijkste oefening in het stemcoachingstraject. Je leert ook om je gedachtes en gevoelens bewust waar te nemen en te observeren, en als het goed is ga je steeds minder doen op de automatische piloot. Precies dit maakt dat gedragsverandering opeens veel makkelijker gaat.

Mindfulness en het leren observeren van je gedachtes zijn ook belangrijke kernprocessen bij ACT, net als persoonlijke waarden. Als je op zoek bent naar een oefening om meer emotie te laten doorklinken in je stem, helpt het om te spreken over iets wat je aan het hart gaat. Als iets heel erg belangrijk voor je is, horen anderen dat vaak ook, en op dat moment kun je andere meenemen in je enthousiasme. Het is dus altijd goed om stil te staan bij je persoonlijke waarden, en hiermee contact te maken als je op zoek bent naar je eigen, authentieke stemgeluid.

ACT blijkt dus behoorlijk wat raakvlakken te hebben met de manier waarop ik nu al werk. En dankzij de opleiding weet ik nu ook hoe ik iets kan doen met de kernprocessen ‘defusie’ en acceptatie’, als dat nodig blijkt. Ik heb gemerkt dat als iemand dankzij een paar simpele defusie-oefeningen opeens met meer afstand naar gedachtes kan kijken, dat de persoon vlak daarna opeens veel minder aan het piekeren is tijdens het spreken. Dat hoor je onmiddelijk aan de stem.

Mijn manier van werken is grotendeels intuïtief ontstaan, en ik ben blij dat ik mijn eigen werkwijze mooi kan inbedden in een goed uitgewerkt en grondig onderzocht kader zoals ACT. Dan hoef ik op dat gebied in ieder geval niet zelf opnieuw het wiel uit te vinden. Ik vind ACT een mooie verdieping van mijn stemcoachingspraktijk, en ik hoop dat de mensen met wie ik werk het net zo’n verrijking vinden.