Een goede stem toont empathie. Als je bij mij een training of workshop volgt, komt dit altijd wel voorbij als we het hebben over de kenmerken van een goede stem. Empathie is per definitie iets goeds, toch? Een no brainer, zou je zeggen. Maar Yale professor Paul Bloom vindt van niet. Hij heeft er zelfs een boek over geschreven: ‘Against Emapthy’. Altijd interessant, iemand die tegen heilige huisjes aanschopt.

Bloom zegt dat mensen verschillend reageren op het lijden van bekende individuen ten opzichte van relatief onzichtbare groepen. Als een vriend of familielied ongeneeslijk ziek blijkt te zijn, raakt dat je stukken meer dan de ziekte van een onbekende aan de andere kant van de wereld, natuurlijk. En hetzelfde zien we ook gebeuren met groepen.

Welke grote rampen van de afgelopen tijd staan in ons geheugen gegrift? De tsunami in Thailand en Indonesië, het neerschieten van de MH17 en de aanslagen in Parijs, om er een paar te noemen. De reacties hierop waren heel heftig en emotioneel, de media deed uitgebreid verslag. Maar soortgelijke gebeurtenissen in Syrië, Irak, of Nigeria lijken ons nauwelijks te raken. Op TV en je Facebook feed komt dit nieuws ook nauwelijks voorbij, want het levert geen hoge kijkcijfers of extra clicks op.

Maar waarom zijn we eigenlijk zo aangedaan als er iets gebeurt met mensen in Parijs die je niet kent, of met onbekende landgenoten die op vakantie zijn? Omdat je opeens beseft dat dit ook jóu had kunnen overkomen, tijdens een strandvakantie of weekendje weg. Je identificeert jezelf met de slachtoffers en wordt geconfronteerd met de sterfelijkheid van jezelf en je dierbaren.

Dat dit ons zo raakt, heeft eigenlijk een intrinsiek egoïstische motivatie. Empathie is dus geen gevolg van rationeel denken en per definitie vooringenomen, zegt Bloom. Daarom vindt hij dat empathie slechts een plek moet hebben in persoonlijk relaties, niet in de maatschappij of bij politieke besluitvorming.

Maar is dit dus empathie? Volgens mij niet. Het lijkt erop dat Bloom de begrippen sympathie (meeleven met) en empathie (inlevingsvermogen) door elkaar haalt. Als slachtoffers individuen worden en een gezicht krijgen, kunnen we ons ermee identificeren. En makkelijker met ze meeleven. Hierdoor worden mensen ook ontvankelijker voor emotionele manipulatie en zijn ze te makkelijker te bespelen, om geld te doneren bijvoorbeeld.

Meeleven met onbekende slachtoffers van rampen is goed bedoeld natuurlijk, maar geen zuiver inlevingsvermogen. Wat is empathie dan wel? Iets dat veel verder gaat dan meeleven met mensen die op jou lijken of in de spotlight staan. Ook gaat het niet over anderen helpen of lijden verlichten. En het is nadrukkelijk niet iets wat je op één ding of persoon tegelijk richt.

Empathisch vermogen betekent dat je ten diepste beseft dat iedereen verdriet, pijn en verlies ervaart. Erkennen dat dit ons allemaal bindt en dat elk ander mensenleven net zoveel waard is als het jouwe. Hierdoor kun je zelf ervaren hoe een ander zich voelt in een bepaalde situatie, maar, zonder dat je je met dat gevoel hoeft te identificeren en daardoor zelf gaat lijden.

Als je deze eigenschap kunt laten doorklinken in je stem, zal je merken dat er meer ruimte is voor wederzijds begrip. Een moeilijk gesprek waar je tegenop ziet, kan dan opeens veel soepeler verlopen dan verwacht. Niet alleen in je privéleven, maar juist ook op je werk. Als je telefonisch klachten moet afhandelen bijvoorbeeld, dan is je stem de eerste en enige indruk die je kunt achterlaten. Alles valt of staat dan met je vermogen om empathie te tonen.

Inlevingsvermogen is een eigenschap die inzicht geeft in universele gevoelens en emoties. Het maakt je begripvoller naar andere mensen en de keuzes die ze maken, zonder meteen te willen oordelen of oplossingen te willen bieden. Door empathie wordt je verbintenis met anderen diepgaander en betekenisvoller. En Paul Bloom, ik begrijp oprecht niet hoe je kunt vinden dat daar geen plek voor zou zijn in de maatschappij.

[/fusion_text][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]